Foto's: Rebke Klokke,: Maud Aarts, Jessica van Bossum, Dagobert Bergmans, Marja Hurenkamp

Op ooghoogte vallen andere dingen op. Waar het veld niet meer gemaaid wordt krijgen allerlei grassen en kruiden de kans om tot wasdom en bloei te komen. Het gonst daar van de insecten, en ook allerlei vlinders weten dit open buffet te vinden. Die insecten, en de plantenzaden, trekken weer allerhande vogeltjes aan die de buren niet eerder gespot hadden op deze plek.

Het hoge gras biedt beschutting voor kleine zoogdieren, die weer voer zijn voor roofvogels. We zien geregeld buizerds en er zijn zeker twee nesten torenvalkjes. Tijdens het wandelen worden we regelmatig verrast door fazanten en patrijzen die zich verschuilen in het gras, en met veel misbaar opvliegen als ze daar gestoord worden.

Ook in de bodem verandert er van alles, al is dat minder zichtbaar. In de zomer maakten de iele staakjes, in de winter aangeplant, een flinke groeispurt en waren ze ineens te zien tussen het hoge gras. Die groei vertaalt zich ook onder de grond, in een gezond wortelstelsel dat schimmelleven aantrekt. Waar een jaar geleden nul schimmelleven werd gevonden in de bodemmonsters, zien we nu allerlei paddenstoelen en slijmzwammen opduiken. Ongelofelijk om te zien hoe snel de natuur z’n weg terug weet te vinden..

We hadden nog geen oogst verwacht van de voedselbos-aanplant in april dit jaar. Toch werden we in juni verrast door een overvloed aan zwarte bessen. Emmers vol hebben we geplukt, en ook bezoekers hebben kilo’s meegenomen. In eigen keuken hebben we de bessen verwerkt tot jam, siroop, fruitleer en taart, en wat overbleef ging de vriezer in. Het maakte wel duidelijk dat de productie een stuk sneller op gang komt dan gedacht, en dat we écht snel ondernemers moeten vinden die al dit fruit gaan verwerken en vermarkten. Tips zijn welkom!

We zijn erg dankbaar voor de uitwisseling met onze collega-boeren uit de buurt. Omdat we als kersverse boeren wel wat hulp en boerenkennis kunnen gebruiken. Er is ook ruimte voor gesprek, aan de keukentafel en elders. Zo werden we uitgenodigd om over het voedselbos te komen vertellen in de Buurtkring Eschmarke, en konden we tijdens meerdere rondleidingen dieper ingaan op wat we hier in vredesnaam aan het doen zijn, en waarom.

Via de Werkplaats Voedselbossen Oost-Nederland en andere ontmoetingen is ons netwerk van voedselbos-mensen ook flink gegroeid. Het is erg fijn om ervaringen te kunnen delen en van elkaar te leren.

Van dag tot dag zien we vooral het werk wat er nog gedaan moet worden. Toch goed om af en toe terug te blikken en te zien hoe ver we al gekomen zijn. En dat te vieren. Dank aan alle bezoekers die ons daaraan herinneren!